Yıl:3 Dönem:2 Sayı:8/20

       

     
 

MEŞKLER

FATİH ÖZKAFA

fatih_ozkafa@yahoo.com

 
     
  BİR HAT KLASİĞİ: 'KALEM GÜZELİ'

Yaygın adıyla "Kalem Güzeli". Tam adı; "Medeniyet Aleminde Yazı ve İslam Medeniyetinde Kalem Güzeli"... Hat sanatının klasik kitabı. Yazarı, Mahmud Bedrettin YAZIR. Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından üç cilt (iki kitap) olarak yayınlanmış olan bu önemli eser, hem hattatlar hem de hatseverler için bir başucu eseri olma özelliği gösteregelmiştir Türkiye'de.

Bu başyapıtın yazarı M.Bedreddin YAZIR, 1893-1952 yılları arasında yaşamış, hem hat dünyasında hem ilim dünyasında tanınmış bir kişidir. Bahse konu kitabın yazılmasına 1942 yılında başlanmış ve kitap 1951 yılında tamamlanmış. 'Eser ve Müellifi Hakkında' başlıklı, Ecz.Uğur DERMAN imzalı, çok güzel bir takdimle başlıyor kitap. Bu yazıda, eserin orijinalinin, müellifin kendi hattıyla ve güzel bir rik'a yazısıyla yazıldığından söz ediliyor ve ekleniyor: 'Kalem Güzeli'nin, hat sanatını görüş tarzı, muhtevası ve hacmi itibariyle ilk ve benzeri yazılmamış bir kitap olduğu şüphesizdir.

Gerçekten, içeriğinin zenginliği ve farklılığı ilk bakışta farkedilebilecek kadar dolu olan bu kaynak, konuyla ilgili olarak kaleme alınmış diğer birçok eserde bulunamayacak bilgiler içermektedir. Kitapta; yazının tarihsel evrimi, yazının rolü, yazı-dil ilişkisi, yazının sanat haline gelme süreci, yazının geometrik özellikleri, yazı çeşitleri ve bunların ortaya çıkış aşamaları, yazı-estetik ilişkisi ve hat sanatının felsefesi gibi, yazıyla ilgili genel konular hakkında önemli malumat verildikten sonra hat sanatıyla ilgili ayrıntılı bilgilere geçilmiştir. Ayrıca, söz konusu sanat dalıyla ilgili örnek resimlerle süslenmiş olması, bu eserin zenginliğini daha bir arttırmıştır.

Kitabın, hat sanatıyla ilgili derinlemesine kaleme alınan bölümlerindeki konuları şu başlıklarla sıralamak mümkün:

Hattatlığın şartları, hattatlıkta kullanılan kalem çeşitleri, kalem açma yöntemleri mürekkep çeşitleri ve çeşitli renklerde mürekkep yapma yöntemleri, is mürekkebi, kamış kalemler, kağıt çeşitleri, kağıt boyama teknikleri, kağıt aharlama yöntemleri, kağıt mühreleme teknikleri, kağıtların korunması, kalemtıraş, makas, hokka, lika, makta, altlık, cetvel gibi temel ve yardımcı malzemeler hakkında açıklamalar, harflerin özellikleriyle ve bazı kısımlarıyla ilgili terimler (ıstılah), kalem hareketlerine ilişkin tabirler, kompozisyonla ilgili tabirler, yazıda kullanılan işaretler, yazarken gözetilecek bazı esaslar, tashih (düzeltme) yöntemleri vs...

Başlıklar halinde sıraladığımız bu konularla ilgili, çoğu diğer kitaplarda bulunmayan yüzlerce kavramla, terimle, kitabın sayfalarında gezinirken karşılaşmanız mümkün. Bu açıdan bakıldığında da görülecektir ki; "Kalem Güzeli", hat sanatının terminolojisini de ortaya koyması bakımından tam bir 'kitap güzeli!'.
 

Geri Anasayfa



ANASAYFA | KÜNYE | EDEBİYAT | SİNEMA | MÜZİK | KİTAP | ARŞİV