« Anasayfa | Künye | Arşiv 29 Mart 2024, Cuma
Gündem: Kültür-
Sanat
Gündem: Hayat
40i Gündem Nöbetçi Köşe
40PENCERE
İki Nokta Üst Üste
Esma Ürkmez
Matbaadan Tanıtıma Koş!

Yeşilde Durmak
Hale Sert
Kanaviçe

Olay Yeri İnceleme
Zehir Hafiye Battal Küttab
Tezekten Terazi ya da Çok "hit" Alan Hep "tıklanan" Yazı Budur!

[ Kitap -> Ekstra ]

Tesettürü Yeniden Düşünmek

Metin Karabaşoğlu

04.01.2006 - 11:07

Tesettürü Yeniden Düşünmek, Metin Karabaşoğlu, Kitap Postası, Sayı 9, Aralık 2005, sayfa 17-18.

Kasım ayı içinde Karakalem yayınları tarafından yayımlanan "Müslüman Kadınları ve Tesettürü Yeniden Düşünmek" başlıklı kitap, kadın ve özelde tesettür üzerine tartışmalara pozitif bir katkı ve mesture hanımlar için bir moral destek sağlayacak gibi gözüküyor.

Bunun birkaç sebebi var.

Birincisi, kitabın yazarıyla ilgili. Katherine Bullock, AngloSakson kökenlere mensup ve feminist bir geçmişe sahip Avustralyalı bir kadın akademisyen. Bir özelliği daha var: Müslüman. Kitaba yazdığı girişte belirttiği üzere, İslam'la olan ilişkisi sırasıyla nefret, saygı duymaya başlama, ilgi duyma ve son olarak benimseme suretinde gerçekleşmiş; ve bu süreçte en başta bir Batılı, bir kadın ve bir feminist olarak tesettüre bakışında da müthiş bir evrilme gerçekleşmiş. "Geleneksel" anlamda tesettüre taraftar olması beklenmeyen bir arkaplana sahip bir yazarın ortaya koyduğu bu tesettür savunması, tesettürü "Doğulu", "geri", 'kadınkarşıtı' gören yerleşik tesettürkarşıtı tezlere fiilî bir meydan okuma niteliği taşıyor. Nitekim, yazar, kitabın altbaşlığı olarak, "Tarihsel ve Modern Klişelere Meydan Okumak" ibaresini seçmiş.

İkincisi, kitap, bir muhtedinin tesettürü savunmak üzere yazdığı "duygusal" veya "popüler" bir eser niteliğinin dışında, bir akademik disiplinin damgasını taşıyor. Toronto Üniversitesi'nde doktora yaptığı sırada İslam'ı seçen ve ilgili ayetleri okuduğunda bu ayetlerin tesettürü kesinkes emrettiğine kani olduğu için İslam'ı seçmesiyle birlikte tesettürü de tercih eden Katherine Bullock, bu tercihinin akabinde yaşadıklarından ve gözlemlediklerinden hareketle, doktora tez konusunu değiştirmiş ve "Tesettürün Politikası" başlıklı tez çalışmasıyla Batılı zihniyetin tesettür karşıtlığını analize yönelmiş. Kitap, bu yönüyle, bir Amerikan üniversitesinde, gayrimüslim akademisyenler nezdinde irdelenmiş ve savunulmuş, yani akademik anlamda "test edilmiş" tezleri içeriyor.

Üçüncüsü, kitap, İslam'ın kadını ezdiği ve tesettürün kadın aleyhine olduğu şeklindeki yerleşik Batılı anlayışı hedef tahtasına oturtuyor ve bu noktada dikkat çekici yeni tezler ortaya koyuyor. Bu tezlerin en dikkat çekici olanlarından biri "sömürgecilik" ve "tesettür karşıtlığı" arasında kurduğu ilişki.

Nitekim, kitabın genel çerçevesine ve metodolojiye ilişkin bir "Giriş"ten sonra gelen birinci bölüme, "Sömürgecilik Çağında Tesettür" başlığını uygun görmüş Dr. Katherine Bullock. Bu bölümde, öncelikle "modernitenin metafiziği"ni irdeliyor ve Batı'nın dünyayı bir "sergiyerigibi" görüyor olduğuna dikkat çekiyor. Batılı göz "sömürgeci"dir; dünyanın kalan kısmını önce "seyreder" ve sonra "sahip olmak" ister. Batılı dünya algısında, Batılı "seyreden", diğerleri "seyredilen"dir. Bullock'un oryantalizm ve sömürgecilik ile ilişkisini açıkladığı bu "seyirlik" hal, dünyanın her tarafında iş görürken, İslam topraklarında dumura uğramıştır. Çünkü, geçen üç yüzyıl içinde her ne sıfat altında olursa olsun İslam topraklarına gelen bir Batılı erkek, tesettürlü hanımlar karşısında müthiş bir duygusal şok yaşamıştır. Çünkü, dünyanın her yerinde "seyreden" Batılı erkeğin gözü, burada seyredememekte, bilakis kendisi seyredilmektedir. Feleğin tersine döndüğü noktadır bu; ve Bullock'a göre, Batı'da geliştiril) en tesettür karşıtlığının temelinde bu "tersine dönüş"ün, bu "altüst oluş"un merkezî bir önemi vardır. Bu bölümün "Sembolik İntikam" adlı kısmı, konuyu Batı'da ve Batılılaşmış zihinlerde yer etmiş tesettür düşmanlığının "psikanalizi" açısından ele almakta, sağlam bir kitabî temele oturtulmuş son derece güçlü argümanlar sunmaktadır.

Kitabın ikinci bölümünde, Toronto'da yaşayan Müslüman kadınlarla yapılan akademik muhtevalı söyleşiler üzerinden tesettüre dair "içeriden" bir bakış sunan Bullock, üçüncü bölümde ise "Tesettürün Çoklu Anlamları"na değiniyor. Bu bölümde Dr. Bullock, hem İslam dünyasında son otuz yılda ortaya çıkan "tesettüre yeniden dönüş" denilebilecek sosyolojik gerçekliğin sebeplerini, hem de farklı "örtünme biçimleri"nin sosyolojik, tarihsel ve fıkhi analizini sunuyor. Bu analizde okuyucu, dikkat çekici tespitlere ulaşıyor.

Kitabın dördüncü bölümü, ilginç bir karşıtlığın göstergesi. AngloSakson kökenli Avustralyalı Müslüman Katherine Bullock, çocukluğunda tesettüre zorlanmış Faslı tesettür karşıtı feminist Fâtıma Mernissi'nin duruşunu analiz ediyor ve Mernissi'nin Batıda "sorgusuz sualsiz" kabul edildiğini belirttiği "tesettür karşıtı" tezlerini akademik bağlamda darmadağın ediyor.

"Beşinci Bölüm," kitabın en hayatî bölümlerinden biri. Bu bölümde, önceki bölümlerde yaptığı analizleri toparlayan Bullock, "Tesettür Üzerine Alternatif Bir Teori" sunuyor. Katherine Bullock'un ifadesiyle, "Bu bölümde geliştirilen tez, yirmi birinci yüzyılın kadının özsaygısı ve beden sağlığı üzerine öylesine zararlı bir etkisi bulunan tüketimci kapitalist kültürünün güzellik oyununa karşı tesettürün, güçlü bir direniş aracı olarak iş görebileceğidir. Tesettür, dinî bakımdan desteklenen bir kıyafettir de. Bu açıdan bakıldığında, tesettür kadınlara seks objeleri olarak değil de kişiler olarak muamele eden bir dinin sembolüdür. Bu ise, tesettürün İslâm'ın kadınları birer seks objesi olarak gördüğünün bir sembolü olduğu şeklindeki yaygın feminist anlayışın tam zıddına bir çıkarımdır."

Ve "Sonuç" bölümünde, kitabıyla "ne demek istediği"ni bir kez daha irdeliyor Bullock. "Benim kitabım, tesettürün halihazırdaki başka bir öyküsünü sunma teşebbüsüdür: huzur ve sevinci İslam'da bulan ve onun kadınları baskı altına almadığına ve tesettürün onları ezmediğine inanan benim gibi insanların öyküsü. (...) Kitabım, dinlemek isteyenler ile iletişim hatları açma girişimidir. Bu kitap, tesettürlü olmaktan mutluluk duyan kadınların saygıyla muamele görmeleri, nezaketle dinlenmeleri ve kendileriyle iyi niyet ruhu içinde tartışılması ricasıdır. Belli meselelerde anlaşamama hususunda anlaşabiliriz; bari hiç olmazsa aynı fikirde olmamayı ve yine de küresel köyün ortakları olmayı becerebilelim."

Kitabının Türkçe baskısı için yazdığı önsözde de, yazarın şu ümidini dile getirdiğini belirtelim:
"Bu kitabın, tesettür tartışmalarına yeni bir bakış açısı getireceğini ve Türk toplumunda tesettür konusundaki gerilimleri hafifletmeye cüz'î de olsa bir katkıda bulunacağını ümit ediyorum. Hepsinden önemlisi, kitabımın Türkçe'ye çevrilmiş olmasının, tesettürü tercih eden, ama ailesinden ve/veya devletten taciz gören kadınların hayatlarını kolaylaştıracağını ümit etmek istiyorum."

Müslüman Kadınları ve Tesettürü Yeniden Düşünmek - tarihsel ve modern klişelere meydan okumak-, Katherine Bullock, (Çev. Muhammed Şeviker), Karakalem Yayınları, Araştırma - İnceleme

Kasım ayı içinde Karakalem yayınları tarafından yayımlanan "Müslüman Kadınları ve Tesettürü Yeniden Düşünmek" başlıklı kitap, kadın ve özelde tesettür üzerine tartışmalara pozitif bir katkı sağlayacak gibi gözüküyor.  
Kitap MedyasıTümü »

» Edebiyatımızın Coğrafyasını Geliştiren Bir Yazar: Talip Apaydın / Seray Şahiner
» 'Yaratıcı Yazarlık' ve Buluşları / M. İlhan Atılgan
» Gazete-Dergi Okurluğu / Eser Karakaş
» Torpilli Kitap: Sokakta / Haydar Hepsev
» Bilge Karasu Okuma Kılavuzu / Gonca Özmen
40ikindi KitaplığıTümü »

» Işık Yanar'ın İkinci Romanı Çıktı: "Şemsiye Tamircisi"
» Bir İhtilalciden Dinlediklerim - Müfid Ekdal / Nuri Altun
» Tarihin Büyük Yalanları-Richard Shenkman / Nuri Altun
» Bütüncül Psikoterapi Ne Kadar Gerekli Ve Ne Kadar Mümkün? / Ali Ayten
» Kısa 20. Yüzyıl Tarihi: 1914-1991 Aşırılıklar Çağı / Seda Yaşar
Arşivlik HayatlarTümü »

» Asaf Hâlet Çelebi 100 Yaşında / Ömer Faruk Şerifoğlu
» Arşivcilerin Babası: Muallim Cevdet / Zeynep Berktaş

Yorum yazabilmeniz için üye olmanız gerekiyor. Üye olmak için tıklayın.

(Üye iseniz sayfanın en üstünde sağ tarafta yer alan kısımdan giriş yapmalısınız.)


Henüz yorum yapılmamış.

Üye Girişi
Kullanıcı adı
Şifre
Beni hatırla
Şifremi unuttum!
Ücretsiz Üye Olun!
Son 10 Yorum
toplantı (10.12.2013 - 17:25)
tek söğüt (26.02.2013 - 01:08)
yok var, var var (26.02.2013 - 01:06)
Hoş bir yazı (17.08.2012 - 00:19)
beklerken (27.05.2012 - 21:07)
bir yorum (21.12.2011 - 20:20)
bir yorum (21.12.2011 - 20:13)
işte tam da böyle (18.11.2011 - 20:37)
Gitmek (18.11.2011 - 19:53)
ELİF LAM RA (28.10.2011 - 00:02)
Yorum için üye olun!