Kısa 20. Yüzyıl Tarihi: 1914-1991 Aşırılıklar Çağı
Seda Yaşar
05.06.2008 - 17:03
Uzun süredir 20. yüzyıl hakkında bir şeyler okumak istiyor ama bunu gerçekleştirmemenin verdiği sıkıntı ile arkadaş olup, kendimi tembel kız ilan ediyordum. Çeşitli yerlerden bir şeyler okuyordum ancak hiç biri tam olarak istediğim gibi değildi. Birkaç on sayfasından sonra bıraktığım tatsız tuzsuz tarih kitapları arasında istidatlarımı kuvveden fiile çıkaramamanın verdiği elem duygusu beni ziyadesiyle rahatsız ediyordu. Tam da bu esnada değerli bir hocamın tavsiyesi ile bu kitabı edindim: Kısa 20. yüzyıl tarihi: 1914-1991 Aşırılıklar Çağı. İhtiyaca binaen denilen cinste olduğunu kendimi daha değerli hissetmek için yine kendime kabul ettirdim. Yıllardır sınavlara giren bir profesyonel olarak kendimde gözlemlediğim genel meyil, sınav dönemlerimde ders çalışmak dışında çeşitli uğraşlar icat ediyor olmamdır. Ancak bu kitabı okurken çevirisinden kaynaklanan anlaşılma zorluğu dışında beni sıkan bir şey yoktu. Kitap yazarına yaşadığım yüzyılı algılamada bana sağladığı yararlardan ötürü teşekkürü bir borç bilirim... Hatta dersimin sınavında sorumlu olduğum bu kitabın büyük bir kısmını, ezberci mantığı eleştirmeme rağmen ezbere bildiğimi itiraf etmeliyim.
Yazarın tabiriyle 20. yüzyıl üç kanatlı bir resme ya da tarihsel bir sandviçe benziyor: 1914'ten İkinci Dünya Savaşı'nın sonuna kadar süren Felaket Çağı, bunu izleyen yirmi beş ya da otuz yıl kadar süren karakteristik özelliği iktisadi ve toplumsal büyüme olan Altın Yıllar, üçüncü ve son olarak ise yüzyılın son döneminde görülen bir dağılma, belirsizlik ve kriz çağı. Kitap bu benzetmeye uygun olarak üç bölümden ve her bölüm kendi arasında alt bölümlerden oluşuyor. Bu üç kanatlı resim her tarafından değişik açılardan bakılarak irdelenmiş: kültürel, sosyal, ekonomik... Dikkati çeken bir diğer unsur her bölümde yer alan epigrafların kitabı adeta süsler nitelikte olduğu.
Kitaptan alıntı yapmak için kitabın sayfalarını çevirdiğim şuanda, kitabın sayfalarının kızamık geçirmiş gibi işaretlerle dolu olduğunu söylemek istiyorum. Bu kitabı tavsiye eden hocamın dersinde maruz kaldığım bilgi bombardımanına bu kitabı okurken de maruz kaldığım için kitap bu hastalığa benim cebrimle yakalandı.
En sonunda nereyi yazmam gerektiğini buldum. Az önce kitabın bazı kısımlarını ezbere bildiğimi söylemiştim. Ey Okur! Bunu gerçekten ezbere yazıyorum: Tüm bu yaşananlar için şair T.S. Eliot " bu, dünyanın bir patlamayla değil, bir inlemeyle sona erişidir." demesine karşın kitap yazarımız kısa 20. yüzyıl her ikisiyle birden sona erdi, demiştir.
(Kısa 20. yüzyıl tarihi: 1914-1991 Aşırılıklar Çağı, Eric Hobsbawm, Everest Yayınları, 788 s.)
Uzun süredir 20. yüzyıl hakkında bir şeyler okumak istiyor ama bunu gerçekleştirmemenin verdiği sıkıntı ile arkadaş olup, kendimi tembel kız ilan ediyordum.