« Anasayfa | Künye | Arşiv 19 Nisan 2024, Cuma
Gündem: Kültür-
Sanat
Gündem: Hayat
40i Gündem Nöbetçi Köşe
40PENCERE
Kulak Arkası
Nurullah Turan
Birkaç "Bir"

Bolâhenk
Ahmet Çalışır
Mevlevî Âyini: Türk mûsikîsinde bir form

[ Müzik -> Ekstra ]

Sesin Uygarlığı: Nusrat Fateh Ali Khan

01.04.2000 - 16:00

Ona "Cennetten Gelen Ses" deniyordu çünkü, sesinde benzerine ender rastlanabilecek bir derinlik, dinginlik ve ruh vardı. Her yıl bizim müzik festivallerin listesinde adı mutlaka geçerdi. Üstad Nusrat Fateh Ali Khan (NFAK) 1985 yılında Womad Festivali'nde verdiği konserlerle müziğini uluslararası platforma taşıdı ve o günden bu yana takipçileri, müziğinden ilham alanlar hızla arttı.

Pakistan'ın geleneksel Qawwal (Pakistan Sufi Müziği) Müziğinin en önemli yorumcularındandı. Denemekten hiçbir zaman korkmadı, farklı türler, sesler onu her zaman cezbetti. Onu benzersiz kılan özelliklerin biri belki de buydu.

Müziğe başlamasını bir rüya ile ilişkilendirerek şöyle anlatıyor: "Babam Üstad F. Ali Kahn'ın 1964 yılında vefat etmesinden on gün sonra bir düş gördüm. Rüyamda babam bana gelip şarkı söylememi istiyor. 'Yapamam' deyince 'Bir dene' diyor. Eliyle boğazıma dokununca şarkı söylemeye başlıyorum. Rüyamda babamın cenaze töreninde ilk konserimi verdiğimi görüyorum. Herkes yan yana oturmuş ve ben Kur-an'dan ayetler okuyorum..." 700 yıl öncesinden günümüze kadar ulaşan qawwal müziğini NFAK modern bir yaklaşımla birleştirerek tüm dünyayı etkisi altına almıştır. Ünlü bir qawwal olan babası Ali Khan'ın doktor olması yolundaki tüm ısrarlarına rağmen gizli gizli şarkı dinlemeye ve söylemeye başlayan Nusrat Fateh Khan, babasının ölümünden 1 yıl sonra 1964 yılında amcası Ü. Mubarek Ali Khan'ın grubuna katıldı. Bu işbirliği amcasının 1971 yılındaki ölümüyle sona erdi. İlham almak için babasının ve amcasının kayıtlarını dinleyen NFAK dinleyenlerin katılımını sağlamak için tempoyu yükseltip "qawwal"i günün koşullarına uyarlayarak kendi stilini oluşturdu. Qawwal'i meydana getiren üç temel özellik vardır: Hamd, Naât-ı Şerif ve Evliya menkıbeleri.

Bu müziğin sert bir ritmi olmasına rağmen NFAK bunu biraz yumuşatmıştır. Geleneksel formun dışında kullandığı rock ve caz öğeleriyle qawwal'e farklı bir yaklaşım getirdi.

NFAK'da ritmin iniş çıkışları transandantal bir dışa vurumla bulur kendini. Sakin bir denizin hırçın bir ata dönüşmesi gibidir deniz patlar ve durulur. Müzik bittiğinde rahatlarsınız. Tekrar başa dönmek ister insan çoğu zaman yeni ve başka bir başlangıç içindir geri dönüş isteği ama bu müzikte geriye dönüş bir daha yaşamak için doruklardan enginlere uçmak içindir sadece.

NFAK Avrupa'nın, Asya'yı keşfinden sonraki en büyük keşfiydi. Peter Gabriel Marco Polo, üstad da Asya'ydı. Yüzyılımızda çok az rastlanacak kadar güçlü mistik tonu olan bir sesti. NFAK'daki iç çekişler, kendini eritecek kadar acı yaşadığını hissettiren inleme ve vecd hissini yansıtan tınılar bütünü. Tanrıya ulaşmaya çalışan bir yakarma gibi. Bu özelliği ilk keşfeden, Peter Gabriel farklı bir dinden gelmesini önemsemeyip, Martin Scorcesse'nin İsa'nın Son Günahı filminde onun sesini kullanmıştı. Gabriel'in Passion albümünden sonra batıda hayranları birden çoğaldı Nusrat Fateh'in. Oliver Stone'un Natural Born Killers da Tim Robins ise oscarlı Dead Man Walkings de üstadın sesinin etkileyiciliğinden yararlandı. Bu albümlerle üstad ününü perçinledi.

Yaşamının son yıllarını turnelerle geçiren NFAK, şarkılarını Urdu, Fars, Arap ve Pencab dillerinde söyledi. Londra'da, Amerika'da ve Fransa'da verdiği konserlerin kayıtları da piyasaya çıkmıştır. Sanırım bu müzik tarzının en naif örneklerini içirmektedir bu albümler.

"Allah için şarkı söylerken kendimi O'nunla bütünleşmiş hissediyorum ve Allah'ın evi Mekke önümde uzanıyor. Peygamberimiz Muhammed için söylerken; sanki Medine'de mezarının başında oturuyor ve onun için dua ediyorum." diyen üstadın müziği tamamıyla spontanedir. Bir çok albümünde aynı parçaları seslendirmesine rağmen her birindeki müzik ve yorum bambaşka. Çünkü bu şarkılar yüreğin derinliklerinden çıkarak söylenen şarkılar... Müziğini anlattığı bir repörtajda "qawwal'de aynı ezgiyi iki kez duyamazsınız." diyordu. "Çünkü doğaçlama yaparız, çalışma yöntemimiz zengin bilgi dağarcığı gerektirir. Bilgi deneyimle, üstatların yönlendirmesiyle artar. Müzikte kesin olan bazı noktalar vardır. Çalarken hissedersiniz, ama tekrarlayamazsınız."

Hafızalardan silinmeyecek o ses 16 Ağustos 1997'de Londra'da sustuğunda 49 yaşındaydı. Gerek ruhlarımızda edindiği sağlam yerle, gerek ardında bıraktığı her biri baş yapıt olarak adlandırılabilecek albümleri: Love Songs, Devotional Songs, Shahen Shah, Mustt Mustt, Shahbaaz, The Last Prophet, Night Songs, Star Rise. Mevlana Celalleddin Rumi'nin tasavvuf felsefesi ve şiirlerinden kurgulanan 'Vision II Spirit of Rumi' albümünde tam bir doğu batı müzik senteziyle karşı karşıya kalacaksınız.

Müziğin popülarite adına iğdiş edilerek sunulduğu bir zamanda seslerden bir uygarlık kurmak istiyorsanız, duyma ve hissetme yetilerinizi de geliştirmek istiyorsanız NFAK'la tanışmanız gerekiyor.

--------------------

Hazırlayan: Abdurrahman Çakır

Not: Nusrat Fateh Ali Khan'ın müziğine ulaşmak isteyen Ankaralı okuyucularımız; Bayındır Sokak, Adilhan Merkezi, No: 6/53 Kızılay (Zafer Çarşısı Yanı) adresine bakabilirler. (Tel: 0 312 435 88 09)

Ona "Cennetten Gelen Ses" deniyordu çünkü, sesinde benzerine ender rastlanabilecek bir derinlik, dinginlik ve ruh vardı. Her yıl bizim müzik festivallerin listesinde adı mutlaka geçerdi.  
Müzik DünyasındanTümü »

» Abbey Road'un Etkisi Sürüyor
» Cazdan Habersiz Kalmayın
» Albüm Kapaklarında Eskiye Dönüş
» Grammy Müzesi'nde Müziğe Dair Herşey
» Nintendo Wii'yle Orkestramı Kurup Yönettim / Hakan Gence
Müzikal SohbetlerTümü »

» Burhan Öçal: Sabah Ezanını Kaydedeceğim, Sıkıyönetim İlan Edin / H. Salih Zengin
» Suzan Kardeş: Balkanlar'da Sahne Almayı Çok İstiyorum / Önder Deligöz
» Daniel Barenboim: İçimdeki Çocuğu Merakımı Canlı Tutarak Yaşattım / Serhan Yedig
» Ömer Özçelik: Ney, İnsan-ı Kâmildir / A. Tuba Bakiler
» Kudsi Erguner: Gazel ve İlahiler Diskotek Müziğine Dönüştü / H. Salih Zengin
EkstraTümü »

» Cohen Nihayet Geliyor / Sadık Yalsızuçanlar
» 'Tom Amca Cazı' Tutmadı, Siyah Müzik Köklerine Dönüyor / Halil Turhanlı
» Neriman Hanım'ın Ölümü / Gökhan Özcan
» Zaman, Mekân ve Müzik / Rengin Soysal
» Ey Vefasız Yolcu! / Gökhan Özcan

Yorum yazabilmeniz için üye olmanız gerekiyor. Üye olmak için tıklayın.

(Üye iseniz sayfanın en üstünde sağ tarafta yer alan kısımdan giriş yapmalısınız.)


Toplam 5 yorum yapılmış ve yorumların 5 tanesi görüntüleniyor.

çok etkileyici

garçekten etkileyici sesi benzeyen bir hayatı var

enesbinbahattin (21.01.2009 - 13:26)


tek kelimeyle mükemmel

boyle mükemmel bir müzik yapan insanın müslüman olması ve bunu da rabbine ve peygamberine duyduğu sevgiden dolayı icra etmesi çok güzel bır şey inşallah gerçek ve sonsuz olan ahirette sevgililerine kavuşmuştur

inleyennagmeler (02.02.2008 - 23:05)


hak rahmet eylesin

merhum nusrat fateh ali khan, sufi müziğin üstadı ve piriydi. doğudan batıya tüm asya kıtası ,onun gibi bir üstadı yetiştirdiği için gurur ve şeref duymalıdır.

rustem (12.09.2006 - 15:31)


NFAK

selam ve esenlik ustadin ruhuna olsun...
kazandirdiklari icin...
tavsiye edecegim hayranlik duydugum jan garberkle beraber cikardiklari album....

ebrarca (25.02.2006 - 12:12)


Gerçekten inanılmaz bir ses...

İki ay önce Pakistan-Keşmir-Muzafferabad'a gittiğimde keşfettim ben de N F Ali Khan'ı. Müthiş büyüleyici bir sesi var. İnsanı çekiyor kendine...
Teşekkürler tanıtımınız için.

drkaracan (09.02.2006 - 00:11)

Üye Girişi
Kullanıcı adı
Şifre
Beni hatırla
Şifremi unuttum!
Ücretsiz Üye Olun!
Son 10 Yorum
toplantı (10.12.2013 - 17:25)
tek söğüt (26.02.2013 - 01:08)
yok var, var var (26.02.2013 - 01:06)
Hoş bir yazı (17.08.2012 - 00:19)
beklerken (27.05.2012 - 21:07)
bir yorum (21.12.2011 - 20:20)
bir yorum (21.12.2011 - 20:13)
işte tam da böyle (18.11.2011 - 20:37)
Gitmek (18.11.2011 - 19:53)
ELİF LAM RA (28.10.2011 - 00:02)
Yorum için üye olun!